_

Od pewnego czasu w mediach podnoszona jest kwestia zmian w Kodeksie wyborczym, w tym konieczności zmiany liczby mandatów poselskich w poszczególnych okręgach wyborczych i jej dostosowania do aktualnej liczby mieszkańców. Przedwczoraj w Gazecie Wyborczej opublikowany został artykuł W Kodeksie wyborczym potrzebne są zmiany. Ale nie takie, jak proponuje PiS, w którym prezentowane są wyliczenia jak wyglądałyby nowe i stare liczby mandatów:

Pojawiają się też głosy w dyskusjach toczonych w mediach, że stan dotychczasowy służy rządzącym i że intencjonalnie nie dopuszczają do zmian, które odbiłyby się negatywnie na ich udziale w puli mandatów do podziału w kolejnych wyborach. Czy jest to świadome działanie, czy nie zostawmy na boku, przyjrzyjmy się lepiej potencjalnym efektom zmian Kodeksu wyborczego na bazie symulacji z ostatnich wyborów parlamentarnych.

Sam system D’Hondta i jego aplikacja bywa czasami nie do końca rozumiana, napisałem już kiedyś o tym notkę Czy metoda d’Honta wypacza wyniki wyborów. Jak zatem wyglądałby Sejm, gdyby w 2019 roku funkcjonowały proponowane liczby mandatów do obsadzenia? Liczba obsadzonych mandatów wyglądałaby otóż następująco:
PiS 232 (-3) KO 136 (+2) Lewica 51 (+2) PSL 29 (-1) Konfederacja 11 MN 1

Czyli różnica ogółem nie aż taka wielka, nie miałaby pewnie z politycznego punktu widzenia istotnego wpływu. Oczywiście nie bez znaczenia byłaby w indywidualnych przypadkach, w końcu pamiętajmy, że te różnice biorą się z ostatnich miejsc biorących lub pierwszych niebiorących w danym okręgu. Również nie jest tak, że te trzy w przypadku PiS mandaty oznaczałyby brak mandatu dla trzech kandydatów. Obecnych posłów PiS, którzy nie zasiedliby w Sejmie byłoby siedmiu, za to pojawiłyby się cztery inne osoby. Zainteresowanym pozostawiam sprawdzenie kto by to był konkretnie ja ograniczę się do liczb. Jak zatem wyglądałyby straty i zyski poszczególnych komitetów w okręgach prezentuje poniższa tablica.

Numer okręguSiedziba
OKW
Rzeczywista l.mandatówKorygowana l.mandatówPiSKOLewicaPSLKonfederacja
19Warszawa I2021  +1  
23Rzeszów1516+1
3Wrocław1415+1
13Kraków II1415+1
26Słupsk1415+1
33Kielce1615-1
6Lublin1514-1
20Warszawa II1214+1+1
25Gdańsk1213+1
5Toruń1312-1
1Legnica1211-1
7Chełm1211-1
31Katowice II1211-1
39Poznań1011+1
37Konin910+1
38Piła910+1
9Łódź109-1
32Katowice III98-1
2Wałbrzych87-1
34Elbląg87-1
40Koszalin87-1

Żeby było jeszcze ciekawiej warto zerknąć jak może wyglądać efekt korekty w liczbie mandatów przy obecnych sondażach dla poszczególnych komitetów. Otóż bazując na ostatnim sondażu Kantaru dla „Faktów” TVN wyniki symulacji podziału z i bez korekty liczby mandatów w okręgach przedstawiają się zgoła zaskakująco:
PiS 183 KO 170 (-1) Lewica 12 (+1) Konfederacja 38 PL_2050 56 MN 1

I wydawałoby się, że zmiany są praktycznie żadne, ale zerknijmy jeszcze do poniższej tablicy, prezentującej wyniki w poszczególnych okręgach:

Numer okręguSiedziba
OKW
Rzeczywista l.mandatówSkorygowana l.mandatówPiSKOLewicaKonfederacjaPL_2050
19Warszawa I2021 +1   
23Rzeszów1516+1
3Wrocław1415+1
13Kraków II1415+1
26Słupsk1415+1
33Kielce1615-1
6Lublin1514-1
20Warszawa II1214+1+1
25Gdańsk1213+1
5Toruń1312-1
1Legnica1211-1
7Chełm1211-1
31Katowice II1211-1
39Poznań1011+1
37Konin910+1
38Piła910+1
9Łódź109-1
32Katowice III98-1
2Wałbrzych87-1
34Elbląg87-1
40Koszalin87-1

I tu widzimy, że np. mandaty w małych, tracących posłów okręgach przepadają głównie KO, a np. na wzroście liczby posłów w warszawskim obwarzanku zyskałby PiS do spółki z Lewicą.

I na koniec warto podkreślić, że o ile korekta generalnie powinna służyć partiom, które mają silniejsze poparcie w okręgach zwiększających liczbę posłów, to w ostatecznym rachunku wcale tak być nie musi. Wynika to z faktu, że te ostatnie mandaty są bardzo wrażliwe na liczbę zdobytych w okręgu głosów, bo biorące w systemie D’Hondta są kolejne ilorazy. O tym kto weźmie mandat zdecydować może naprawdę niewielka liczba głosów.

Więc o ile co do zasady, zgodnie z prawem i obyczajem, liczby mandatów należałoby skorygować, to dla opozycji wcale nie musi przynieść to korzyści a dla rządzących straty, może być i taka konfiguracja głosów, przy której będzie dokładnie odwrotnie.

Zobacz również:

1 komentarz

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *